انواع ریل آسانسور

معرفی ریل راهنما آسانسور

در پاسخ به این سوال که ریل آسانسور چیست، می‌توان به این جزئیات فنی اشاره کرد: ریل راهنما (elevator guide rails)، یکی از لوازم آسانسور است که مسیر حرکت کابین و وزنه‌ی تعادل را مشخص و پیمایش را به مسیری عمودی محدود می‌کند. همچنین اثر نیروهای دینامیکیِ متغیر و خارج از مرکز (مانند بار نامتعادل، جابه‌جایی مسافرین درون کابین در حال حرکت، ترمز اضطراری و …) را کنترل و از انحراف و حرکات افقی که منجر به لرزش، تنش و نوسانات پاندولی می‌شوند، جلوگیری می‌کند.

عدم حرکت روان در مسیر ریل راهنما علاوه بر ایجاد حس ترس و نا‌امنی برای مسافران، در مکانیزم ایمنی اختلال ایجاد کرده و در درازمدت به سیستم کلی آسانسور صدمه می‌زند.

اجزای سازنده ریل راهنما آسانسور

هر ریل راهنما از اتصال متوالی چندین ریل صلب به یکدیگر به وجود می‌آید. هر قطعه ریل معمولا ۵ متر طول دارد و با استفاده از پشت‌بند، فاق و زبانه به ریل‌های مجاور پیچ و مهره شده تا یک ریل راهنما‌ی واحد به ارتفاع چاه آسانسور به وجود آید.

کابین و قاب وزنه‌ی تعادل هر یک حداقل توسط دو ریل راهنما هدایت می‌شوند که در فواصل معین بوسیله گیره (لقمه) به براکت‌های فلزی متصل می‌گردند. بنابراین، براکت‌ ریل ها پایه‌هایی هستند که ریل راهنما را به دیواره‌ی چاه یا سازه متصل می‌سازند.

---

برخی دیگر از اجزای ریل راهنما نیاز به توضیحات بیشتر دارند:

لقمه ریل آسانسور: لقمه‌ها قطعاتی هستند که وظیفه اتصال ریل را به براکت دارند. این قطعات در وضعیت آب و هوایی متفاوت امکان انبساط و انقباض را به ریل‌ها می‌دهند و اگر ساختمان دچار نشست شود، اختلالی در عملکرد ریل‌ها ایجاد نمی‌شود. لقمه ریل آسانسور با نام لقمه پیچ هم شناخته می‌شود و در دو نوع معمولی و سرخود هستند و بسته به نوع ریل، باید لقمه مناسب تهیه شود.

شابلون ریل آسانسور: برای نصب ریل آسانسور، علاوه بر ساعت ریل، می‌توان از شابلون ریل هم استفاده کرد. در این روش برای نصب ریل‌ها از شابلون ریلی استفاده می‌شود که برای ساخت آن از نبشی صنعتی شماره 5 و 6 استفاده می‌شود. سپس شابلون را به دو تیغه ریل، ثابت می‌کنند و وجود انحراف احتمالی ریل‌ها بررسی می‌شود.

روغن ریل آسانسور: روغن برای نرم و روان کردن حرکت کابین روی ریل استفاده می‌شود و برای اینکه ریل آسانسور همیشه چرب باشد، روغندانی روی کابین آسانسور نصب می‌شود و اجزای داخل روغندان، کار ریختن و چرب کردن ریل آسانسور را دارند. روغن استفاده شده باید مرغوب باشد و در هر سرویس دوره‌ای آسانسور باید میزان آن بررسی شود تا درصورت کم شدن این روغن، دوباره روغنکاری انجام شود. چگالی که برای روغن آسانسور توصیه می‌شود، 10 است.

کفشک ریل آسانسور: کفشک ریل آسانسور در دو نوع لغزشی و اصطکاکی ساخته می‌شود و قطعه‌ای از آسانسور است که امکان لغزیدن کابین و وزنه تعادل را روی ریل آسانسور امکان‌پذیر می‌کند. به این ترتیب در ایجاد کیفیت مناسب برای حرکت اسانسور را فراهم می‌کند.

 

انواع ریل راهنما برحسب اندازه

انتخاب اندازه ریل راهنما بر اساس ارتفاع و ظرفیت اسمی آسانسور انجام می‌گیرد؛ بدین صورت که با افزایش ظرفیت یا ارتفاع، ضخامت و ارتفاع تیغه و عرض بال نیز افزایش می‌یابد و همین موضوع مبنای نام‌گذاری و سایز‌بندی ریل‌ها شده است. همچنین در بیشتر مواقع به دلیل اهمیت بالای ضخامت تیغه، فقط از عدد ضخامت تیغه برای تعیین اندازه ریل استفاده می‌شود.

به این ترتیب، متداول‌ترین انواع ریل آسانسور بر حسب اندازه در ایران T5، T9، T90، T16 هستند. همچنین بر اساس شکل سطح مقطع، ریل راهنما آسانسور شکل‌های دیگری دارد: ال شکل (L-shaped)، شکل توخالی (hallow- shaped). این دو نوع از ریل‌ها، قیمت کمی دارند و برای ایفای نقش ایمنی مناسب نیستند، بلکه بیشتر برای ایجاد تعادل طرفین آسانسور استفاده می‌شوند. همچنین در آسانسورهای با سرعت متوسط و بالا این دو نوع ریل استفاده نمی‌شوند.

انواع ریل راهنما آسانسور براساس نحوه تولید

ریل‌های راهنما به صورت نورد گرم (Cold Rolling) یا کشش سرد (Hot Rolling)ساخته می‌شوند. در سیستم نورد‌گرم فولاد خمیری مذاب در کوره‌های نورد، از بین چند مجموعه غلتکِ در حال چرخش عبور کرده و با کاهش متوالی مقطع، نهایتا به فرم هندسی مورد نظر تبدیل و پس از سرد شدن، پرداخت می‌شوند.

در سیستم کشش سرد، ورق فلز با استفاده از تکنیک‌های خمکاری (ماشین‌کاری) به شکل ریل درمی‌آید. ریل‌های کشش سرد معمولا از کیفیت سطح بالاتری برخودارند ولی نسبت به ریل‌های نورد‌گرم ساختار شکننده‌تری دارند، به همین دلیل اغلب در ریل راهنمای قاب وزنه‌ی تعادل و یا ریل راهنمای کابین در آسانسورهایی با سرعت کمتر از ۱ m/s استفاده می‌شوند.